نکات مهم پس از زالواندازی

1- کمی تورّم، گرمی، سرخی و احساس ضربان در محلّ زالواندازی، طبیعی است و نیاز به اقدام خاصّی ندارد.

2-  افت  فشار خون خفیف بیمار در دوره پس از زالواندازی، عادّی است و نیاز به درمان ندارد. در طول زمان خونریزی، استراحت کرده از فعّالیت و ایستادن خودداری کنید. افرادی که احتمال افت فشارخون در آنها می رود یا دچار عوارضی مثل ضعف، سرگیجه و مانند آن شده اند؛ می توانند با مصرف مایعاتی مانند شربت زعفران، شربت گلاب و بیدمشک، شیر گرم و یا آب میوه های طبیعی شیرین شده با عسل، خود را درمان کنند.

3- اطراف محلّ گزش، ممکن است تا چند روز کبود شود که امری طبیعی است امّا برای رفع سریع تر این عارضه می توانید روزی 4 بار و در هر بار چند مرتبه؛ روی محل، حوله گرم قرار دهید.

و چند نکته ی دیگر در ادامه....

4- گاهی تا چند روز، از محل گزیدگی خونابه می آید؛ روی آن گاز استریل یا دستمال کاغذی تمیز گذاشته چسب بزنید.

5- اگر محل گزیدگی دچار خارش شدید شد؛ در یک لیوان آب ولرم، یک قاشق غذاخوری عسل و یک قاشق چای خوری نمک حل کنید و با پنبه آغشته به این  محلول، روزی 4 مرتبه، محل را به آرامی شستشو دهید. کمپرس محلّ گزش با کشک یا بخور دادن با محلول آب و سرکه هم کمک کننده است. استفاده از پماد کالامین- دی یا کالاندولا هم بلامانع است. در صورت شدّت زیاد خارش، با مشورت پزشک، از داروهای ضدّ خارش خوراکی(آنتی هیستامین ها) استفاده کنید امّا هرگز محلّ گزش را نخارانید.

6- برخی افراد به بزاق زالو حسّاسند و ممکن است علاوه بر خارش، دچار قرمزی و تورّم محلّ گزش شوند. در این موارد، علاوه بر شستشو با محلول فوق، پانسمان محلّ با عسل یا خمیر زردچوبه و مـصرف قـرص های آنتی هیستامین هم مفید است. این عارضه چندان مهم نیست و در صورت عدم درمان نیز، خود به خود برطرف می شود امّا در دفعات بعدی، آن را به پزشک خود اطلاع دهید.

7- اگر محلّ زالواندازی دچار عفونت شد؛ فورا با پزشک معالج تماس بگیرید. گفته می شود که علّت اصلی این مساله، عجله در بند آوردن خون است. لذا توصیه می شود که تا چند ساعت پس از افتادن زالوها، اجازه ادامه خونریزی داده شود. علاوه بر این، جداکردن زودرس زالوها از بدن، خاراندن محلّ گزش، پوشیدن لباس تنگ بر روی این محلّ، تعویض زودرس پانسمان و کندن دَلَمه روی زخم هم می تواند منجر به افزایش خطر عفونت شود. برای کاهش احتمال عفونت؛ تا 48 ساعت از شستن محل گزش پرهیز کنید. بعد از 48 ساعت می توانید محلّ را با کف صابون یا شامپو، به آرامی بشویید. برای ضدّعفونی کردن محلّ زخم استفاده از بتادین یا الکل سفید مانعی ندارد اگرچه معمولا نیازی به این کار نیست.

یک پیشنهاد برای جلوگیری از عفونت محلّ گزش زالو: پس از بند آمدن خونریزی،آویشن، گل خطمی و تخم گشنیز(از هر کدام حدود 20 گرم) را با هم مخلوط و خوب آسیاب کرده با آب جوش خمیر کرده، داغ داغ، به صورت یک لایه ضخیم روی محلّ نیش زالوها بمالید و روی آن را گاز استریل یا باند گذاشته این پوشش را نیز کاملا با پلاستیک و چسب بپوشانید، به نحوی که تا 24 ساعت، ضماد شما خشک نشود. اگر این پانسمان را دقیق انجام دهید احتمال عفونت کردن محلّ زالواندازی به حدّاقل می رسد. مصرف روزانه سه لیوان جوشانده آویشن یا سه استکان عرق زنیان نیز بسیار کمک کننده است.

8- دلمه روی زخم را جدا نکنید و اجازه دهید به صورت طبیعی و خود به خود کنده شود که البته این مساله ممکن است یک هفته طول بکشد.

9- معمولا جای گزش زالو روی پوست باقی نمی ماند و بسته به اندازه زالو، پس از مدّتی(بین 3-1 هفته) محو می شود امّا در این زمینه، نمی توان تضمینی ارایه کرد. رنگ محلّ گزش، مانند رنگ جایی است که ضربدیده است. در ابتدا قرمز کمرنگ تا بنفش  است و به تدریج به سمت زرد، تغییر رنگ می دهد تا کم کم محو شود. خاراندن محلّ گزش، پوشیدن لباس تنگ روی محلّ، عفونت محلّ گزش و قرار گرفتن محلّ زالواندازی روی مفاصل پرحرکت ازجمله عواملی است که می تواند منجر به این شود که جای گزش زالو روی پوست بماند. در افرادی که پوست روشنی دارند ممکن است حتّی تا چند ماه، جای زالو روی پوست بماند.

10- روش قطع خونریزی: به دلیل وجود ضدّ انعقادهای قوی در بزاق زالو، خونریزی محلّ گزش، معمولا12-3 ساعت(و در زالوهای درشت، حتّی تا 24 ساعت) طول می‌کشد. چنان که گفتیم، نباید در کنترل خونریزی عجله کرد و در صورت امکان باید اجازه داد تا خونریزی، خود به خود بند بیاید. به همین دلیل بهتر است تا چند ساعت، از پانسمان با فشار کم استفاده کنید تا خونریزی خفیف محلّ زالواندازی ادامه پیدا کند. پس از آن، اگر به دلایلی مانند ادامه خونریزی و ضعف بیمار نیاز به کنترل خونریزی بود، به این روش عمل کنید:

• از خونریزی وحشت نکنید. در صورت شدّت خونریزی، روی پانسمان را 30 دقیقه با نوک انگشتان خود محکم فشار دهید؛ معمولا خونریزی قطع خواهد شد.
• حالا مقداری زردچوبه خالص(بدون فلفل) یا زاج سفید آسیاب شده، خاکستر باقلا یا مازو یا پوست انار، پشم یا پنبه سوخته یا خاکستر چوب یا خاکستر پوست کدوی خورشی را روی محلّ گزش زالوها گذاشته، پس از گذاشتن یک عدد گاز استریل، پانسمان فشاری انجام دهید. بـرای کنترل بهتر خونریزی می توانید روی پانسمان را با «باندِ کشی» ببندید امّا نباید آن را آن قدر محکم کنید که جریان خون عضو،مختل شود. در هرحال؛ باندِ کشی را دو ساعت بعد باز کنید. پس از 24 ساعت، می توانید با خیالی آسوده پانسمان را هم باز کنید.
• موقع بازکردن پانسمان، پودر تقریبا زردی در اطراف زخم هست که خود به خود می ریزد؛ ولی لخته خونی که روی محل گزش، چسبیده  را جدا نکنید؛ چون منجر به خونریزی می شود.
• بـه دلیل استفاده از زالـوهای ظریف بـرای صورت، معمولا خونریزی به خودی خود قطع می شود امّا در صورت ضـرورت، پـانسمان زالـواندازی صـورت را تنها باعسل انجام دهید تا جای گزش زالوها روی پوست نماند.

11- حدّاقل تا 12 ساعت پس از زالواندازی، از رابطه زناشویی، فعّالیت و کار سنگین و استحمام طولانی خودداری کنید.

تغذیه پس از زالواندازی: 

بعضی اهل فنّ اعتقاد دارند که  تا 48 ساعت پس از زالواندازی، باید از مصرف غذاهای گرمی،آب  سرد، آب قند، عسل، انواع مربّا، خرما و ادویه پرهیز کرد.(البته افرادی که دچار ضعف یا افت فشار خون شده اند از این توصیه ها مستثناء هستند.)

مصرف غذاهایی مانند دل و جگر و قلوه در دوره پس از زالواندازی، نه تنها مفید نیست بلکه با تولید خون غلیظ، اثرات مفید زالواندازی را کاهش می دهد.

13- زالو درمانی پشت گوش: در این مورد ممکن است فرد دچار تورم  دردناک غدد لنفاوی پشت گوش شود که درمان این عارضه، کمپرس حوله گرم تا چند روز است.

14- زالو درمانی پا: افرادی که روی پایشان زالواندازی می کنند؛ باید تا 3 روز، هر روز حداقل 4 ساعت (2 ساعت صبح، 2 ساعت بعدازظهر ) پاها را بالاتر از سطح بدن نگه دارند(دراز بکشند و زیر پای خود بالش قرار دهند). به هنگام خواب نیز باید یک بالش زیر پا قرار گیرد؛ وگرنه احتمال دارد پاها ورم کند. در صورت ورم کردن پا، روزی 4 بار و هر بار چند مرتبه، روی محل حوله گرم قرار دهید.